Cổ phiếu là khái niệm cơ bản “nằm lòng” đối với bất kỳ nhà đầu tư chứng khoán nào. Nhưng, liệu có phải tất cả nhà đầu tư đã hiểu tường tận về cách định giá cổ phiếu và các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu hay không? Tại sao lại phải định giá cổ phiếu? Hãy cùng libra24h.com tìm hiểu tại bài viết dưới đây.
1. Giá cổ phiếu là gì?
Pháp luật Việt Nam hiện hành định nghĩa cổ phiếu là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó.
Theo đó, giá cổ phiếu được hiểu số tiền bạn phải trả để sở hữu một cổ phiếu. Mức giá này không cố định mà sẽ dao động phụ thuộc vào nhu cầu của thị trường giữa người bán và người mua.
2. Tại sao lại phải định giá cổ phiếu?
Định giá cổ phiếu tức là tìm giá trị thực hay giá trị nội tại của một cổ phiếu. Hãy hiểu nôm na là ta đánh giá xem cổ phiếu đó đang giá bao nhiêu tiền. Sau đó, ta sẽ tiến hành mua vào cổ phiếu đó nếu giá cổ phiếu thấp hơn đáng kể so với giá trị ta định giá.
Trong đó, giá mua là giá bạn phải bỏ ra để sở hữu cổ phiếu đó và giá trị nội tại có thể được hiểu là giá trị thực của một loại chứng khoán. Giá trị nội tại tồn tại một cách khách quan, không ai có thể áp đặt, kể cả người sở hữu nó. Giá trị nội tại bao gồm các biến số khác như nhãn hiệu, thương hiệu, bản quyền… mà các biến số này rất khó tính toán, định lượng, đôi khi không được phản ánh một cách chính xác qua giá thị trường. Nếu bạn xác định giá chuẩn xác thì giá trị nội tại có thể sẽ là giá tiềm năng mà cổ phiếu đạt tới trong tương lai.
Với các doanh nghiệp, định giá cổ phiếu là một trong những bước quan trọng của công ty cổ phần khi muốn chào bán cổ phiếu, huy động vốn và tăng tầm ảnh hưởng của doanh nghiệp trên thị trường.
Với các nhà đầu tư, định giá cổ phiếu giúp người đầu tư biết được loại cổ phiếu nào đáng mua và có khả năng sinh lợi lớn nhất. Một cách dễ hiểu đó là đánh giá xem cổ phiếu đó đáng giá bao nhiêu tiền. Sau đó, ta sẽ tiến hành mua vào cổ phiếu nếu giá cổ phiếu thấp hơn so với giá trị ta định giá. Hoặc bán ra cổ phiếu (nếu như nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu đó) nếu giá cổ phiếu hiện đã cao hơn so với định giá để thu lại lợi nhuận.
3. Một vài phương pháp định giá cổ phiếu
Mục đích của việc định giá cổ phiếu là xác định giá trị thực của cổ phiếu trong một thời điểm nhất định, nhằm xác định tiềm năng cổ phiếu và đưa ra những quyết định đầu tư liên quan. Có rất nhiều cách định giá cổ phiếu. Dưới đây là 03 cách định giá phổ biến nhất.
Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần lưu ý rằng, không có công thức hay phương pháp định giá nào chính xác tuyệt đối để thẩm định giá cho tất cả các cổ phiếu. Bởi mỗi loại hình doanh nghiệp, mỗi chu kỳ kinh doanh, mỗi điều kiện vĩ mô, định hướng tương lai, nội lực doanh nghiệp, năng lực nhà đầu tư lại cho một giá trị khác nhau.
Định giá cổ phiếu theo phương pháp P/E
Cổ phiếu được định giá theo phương pháp P/E hay chính là dựa vào chỉ số P/E. Theo đó, Chỉ số P/E thể hiện mối quan hệ tỷ lệ giữa giá thị trường của cổ phiếu (Price) so với thu nhập của một cổ phiếu (EPS hay Earning per Share). Hay nói cách khác để có được 1 đồng thu nhập từ cổ phiếu, nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu tiền. Như vậy, chỉ số P/E cao tức là cổ phiếu đang được định giá cao và ngược lại. Tuy nhiên, điều này (P/E cao) chưa chắc đã là tốt, ta còn cần phải phân tích thêm nhiều yếu tố khác, vì vậy hãy cùng libra24h tìm hiểu rõ hơn ở phần 4.
P/E = Giá thị trường / EPS
Hay P/E = Vốn hoá thị trường / Lợi nhuận sau thuế
Để hiểu thêm về chỉ số P/E, bạn có thể tham khảo bài viết:
Chỉ số P/E là gì? – Kiến thức cơ bản trong chứng khoán dành cho người mới bắt đầu
Định giá cổ phiếu theo phương pháp P/B
Đúng như tên gọi, phương pháp định giá cổ phiếu này sẽ dựa vào chỉ số P/B. Tỷ số P/B được dùng để so sánh giữa giá của một cổ phiếu (Price) với giá trị sổ sách của cổ phiếu đó (Book value per Share). Tương tự như chỉ số P/E, chỉ số P/B càng thấp tức là cổ phiếu đó đang được định giá thấp và ngược lại.
Định giá cổ phiếu theo phương pháp P/S
Phương pháp cuối cùng, định giá cổ phiếu theo chỉ số P/S, là chỉ số đo lường giá cổ phiếu trên doanh thu mỗi cổ phần. Và cũng giống như 2 chỉ số đề cập bên trên, chỉ số P/S và cổ phiếu được định giá sẽ tỉ lệ thuận với nhau.
Ngoài ra còn có một số phương pháp định giá phổ biến khác như: Định giá cổ phiếu dựa vào chỉ số đánh giá doanh nghiệp ROA, ROE; Định giá cổ phiếu theo phương pháp cổ tức; Định giá cổ phiếu theo công thức Benjamin Graham,…
Mỗi phương pháp định giá sẽ có những ưu và nhược điểm khác nhau và với từng ngành, từng loại doanh nghiệp thì cũng sẽ phù hợp với một vài phương pháp định giá.
4. Cách định giá cổ phiếu theo phương pháp P/E, P/B và P/S
Cách định giá cổ phiếu theo phương pháp P/E là cách phổ biến nhất và có thể áp dụng cho cổ phiếu ở hầu hết các ngành nghề. Các phương pháp định giá P/E, P/B và P/S có cách sử dụng khá giống nhau, vì vậy ở đây ta sẽ lấy P/E làm ví dụ cho cho cả cả phương pháp định giá trên.
Phương pháp thẩm định giá dựa vào tỷ số P/E được xây dựng trên cơ sở so sánh tỷ số P/E của doanh nghiệp “tương tự” hoặc “có thể so sánh” để tìm ra giá trị của doanh nghiệp cần thẩm định giá.
Chỉ số P/E chỉ có tác dụng thực sự khi chúng ở cùng hoàn cảnh, điều kiện như nhau. Một số yếu tố ảnh hưởng đến P/E là tốc độ tăng trưởng, lợi thế cạnh tranh, độ an toàn hay rủi ro về mặt tài chính, ngành kinh doanh, điều kiện vĩ mô như lạm phát, lãi suất, tốc độ tăng trưởng GDP… của đất nước…
Khi các điều kiện kinh doanh, tài chính, vĩ mô như nhau, thì chỉ số P/E càng thấp càng tốt.
Thực sự đánh giá chỉ số P/E như thế nào là tốt hay hợp lý là điều rất khó, nếu bạn xem trọng chỉ số P/E thì lưu ý vài góc độ sau:
- Công ty phát triển nhanh hay không (nếu chỉ tăng trưởng 5-7% mà P/E vẫn cao, chứng tỏ giá cổ phiếu quá cao);
- Chỉ số P/E của ngành ra sao (so sánh P/E của một công ty điện lực với P/E của công ty kỹ thuật cao là điều vô nghĩa).
- Mức độ lạm phát, lãi suất trái phiếu như thế nào? Chỉ số P/E sẽ ngược chiều với 2 yếu tố này.
- Yếu tố rủi ro của doanh nghiệp: như rủi ro về tài chính như nợ, hay rủi ro về kinh doanh (khả năng xâm nhập ngành, rủi ro về quản trị như sự trung thực…)
- Đây có phải là công ty theo chu kỳ không?
Định giá cổ phiếu dựa trên hệ số P/E (Price per Earnings) là phương pháp phân tích cơ bản thuộc nhóm phương pháp dựa vào các hệ số. Đây là phương pháp đơn giản, dễ tính toán để định giá cổ phiếu vì không cần nhiều thời gian phân tích số liệu. Tuy nhiên các nhà đầu tư, thẩm định viên cần phải lưu ý:
- EPS có thể âm và P/E không có một ý nghĩa kinh tế khi mẫu số âm, do đó bạn phải sử dụng các công cụ định giá khác.
- Lợi nhuận dễ biến động, và dễ bóp méo do đó P/E cũng dễ biến động hay bóp méo. Vì vậy, nên đánh giá chỉ số P/E qua thời gian dài từ 3-5 năm.
Khi định giá cổ phiếu bằng phương pháp P/E thẩm định viên cần linh hoạt không nên áp đặt một một cách khiên cưỡng khi so sánh các công ty khác ngành nghề, hay so sánh công ty với thị trường chung. Vì các doanh nghiệp chịu tác động từ nhiều yếu tố khác nhau nên khó chính xác hoàn toàn khi áp dụng áp dụng hệ số P/E để định giá cổ phiếu.
5. 05 yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu
Có 05 yếu tố chính chính tác động mạnh mẽ, trực tiếp đến tất cả các cổ phiếu trên thị trường cụ thể:
Sự phát triển của nền kinh tế: Giá cổ phiếu bị chi phối lớn bởi nền kinh tế thế giới và đặc biệt của nền kinh tế quốc gia. Giá cổ phiếu có xu hướng tỉ lệ thuận với sự phát triển của nền kinh tế, tức là giá cổ phiếu tăng khi nền kinh tế phát triển và giá giảm khi kinh tế đi xuống.
Tình hình chính trị: Tình hình chính trị cũng có tính quyết định đến giá của cổ phiếu bởi khi xuất hiện sự bất ổn về chính trị, nhà đầu tư không đủ tự tin để tiếp tục đầu tư nên giá cổ phiếu sẽ có xu hướng giảm.
Quy luật cung cầu của thị trường: Bất kỳ thị trường hàng hóa nào cũng bị chi phối bởi quy luật cung cầu. Thị trường chứng khoán cũng vậy, thông thường khi một cổ phiếu được nhiều người mua giá cổ phiếu đó sẽ có xu hướng tăng lên và ngược lại.
Báo cáo tài chính của công ty: Nếu kết quả hoạt động kinh doanh của công ty thể hiện rằng công ty đang phát triển tốt với doanh thu và tốc độ tăng trưởng cao, có khả năng tiếp tục tăng trong tương lai giá cổ phiếu của công ty sẽ tăng lên nhanh chóng. Ngược lại, một công ty có tình hình kinh doanh đi xuống, giá cổ phiếu sẽ có xu hướng giảm.
Tâm lý nhà đầu tư: Thị trường chứng khoán là thị trường nhạy cảm, chỉ một thông tin gây nhiễu xuất hiện cũng có thể làm thị trường dao động dữ dội. Khi này, nhà đầu tư cần có tâm lý vững vàng để lọc được những thông tin chính xác và đưa ra quyết định đầu tư khi đã có những tính toán kỹ lưỡng.
Xem thêm:
7 cách tính để đánh giá một doanh nghiệp
Tải sách Nhà Đầu Tư Thông Minh tác giả Benjamin Graham PDF miễn phí
Hy vọng qua những kiến thức trên, libra24h.com đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về giá cổ phiếu và các cách định giá cổ phiếu. Chúc bạn thành công!
Nguồn: Tổng hợp
Chi Nguyễn
