Chế độ tỷ giá hối đoái là cách thức một đất nước quản lý đồng tiền của mình liên quan đến các đồng tiền nước ngoài và quản lý thị trường ngoại hối. Có hai loại chế độ tỷ giá hối đoái chính là tỷ giá thả nổi và tỷ giá cố định. Hãy theo dõi bài viết dưới đây của libra24h.com để tìm hiểu thêm về các chế độ tỷ giá trên nhé!
1. Chế độ tỷ giá hối đoái là gì?
Chế độ tỷ giá hối đoái thường được định nghĩa là cách mà một quốc gia xác định tỷ giá hối đoái của đồng tiền của họ trong mối quan hệ với các quốc gia khác.
Có hai loại chế độ tỷ giá hối đoái chính:
- Chế độ tỷ giá thả nổi hoàn toàn
Là một chế độ trong đó giá trị của một đồng tiền được phép dao động trên thị trường ngoại hối. Đồng tiền sử dụng chế độ tỷ giá thả nổi được gọi là một đồng tiền thả nổi.
- Chế độ tỷ giá hối đoái cố định
Là một kiểu chế độ tỷ giá hối đoái trong đó giá trị của một đồng tiền được gắn với giá trị của một đồng tiền khác hay với một rổ các đồng tiền khác, hay với một thước đo giá trị khác, như vàng chẳng hạn.
Khi giá trị tham khảo tăng hoặc giảm, thì giá trị của đồng tiền neo vào cũng tăng hoặc giảm. Đồng tiền sử dụng chế độ tỷ giá hối đoái cố định gọi là đồng tiền cố định.
Các cơ quan quản lý tiền tệ của một quốc gia hoặc khu vực tiền tệ cụ thể thường áp dụng một chế độ tỷ giá hối đoái phù hợp với mục tiêu và tầm ảnh hưởng quốc tế của quốc gia đó.
2. Chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi
Trong bối cảnh các cuộc khủng hoảng kinh tế lặp đi lặp lại trong những năm 1970, các điều kiện tỷ giá hối đoái nghiêm ngặt không còn có ý nghĩa đối với hầu hết các nền kinh tế phát triển.
Chế độ tỷ giá hối đoái cố định hiện tại đã không còn phù hợp với thực tế của nền kinh tế toàn cầu ngày càng biến động. Trong hoàn cảnh đó, chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi (floating exchange rate regime) trở nên phổ biến.
Chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi được điều chỉnh bởi cung và cầu trên thị trường ngoại hối. Các loại tiền tệ chính trên toàn cầu (thường được gọi là tiền tệ G3) dựa trên mô hình này.
Ví dụ, tỷ giá hối đoái của đồng đô la Mỹ (USD), đồng euro (EUR) và đồng yên Nhật (JPY), biến động tự do theo diễn biến thị trường.
Ngoài ra cũng có những chế độ thả nổi có phần khác biệt, chẳng hạn như “chế độ thả nổi có quản lý” (managed float regime) được Trung Quốc áp dụng.
Chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi có quản lý
Với chế độ này, ngân hàng trung ương thường xuyên can thiệp bằng cách thông báo tỷ giá hối đoái mong muốn của mình cho các nhà điều hành thị trường ngoại hối chuyên biệt.
Sau đó, các nhà quản lý thực hiện các bước cần thiết để đạt được tỷ lệ này. Mô hình này hoạt động bằng cách điều chỉnh diễn biến thị trường với mục tiêu duy trì tỷ giá tiền tệ ở một giá trị mục tiêu cụ thể.
Đây cũng là chế độ tỷ giá mà hiện tại nước ta đang áp dụng.
“Chế độ tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam là chế độ tỷ giá thả nổi có quản lý do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xác định trên cơ sở rổ tiền tệ của các nước có quan hệ thương mại, vay, trả nợ, đầu tư với Việt Nam phù hợp với mục tiêu kinh tế vĩ mô trong từng thời kỳ.”
Theo đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ can thiệp vào thị trường hối đoái với mục tiêu ổn định tỷ giá, kiểm soát lạm phát, phù hợp với các mục tiêu chung của chính sách tiền tệ.
Các hành động can thiệp của Ngân hàng Nhà nước là phù hợp với nguyên tắc thị trường, với thông lệ quốc tế và không vi phạm về “thao túng tiền tệ”.
Bên cạnh các khía cạnh tích cực, chế độ tỷ giá này vẫn tồn tại những mặt trái nhất định. Như trường hợp của Trung Quốc, chế độ thả nổi có quản lý của nước này đã là chủ đề gây tranh cãi trong nhiều năm qua.
Đối với một số quốc gia và khu vực tiền tệ cạnh tranh, chính sách tiền tệ can thiệp do Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (Ngân hàng trung ương của Trung Quốc) bị coi là không công bằng.
Trung Quốc bị cáo buộc duy trì đồng nhân dân tệ (CNY) ở mức định giá thấp, do đó có lợi cho hàng xuất khẩu của Trung Quốc. Việc Trung Quốc định giá thấp đồng CNY cũng là một trong những nguyên nhân sâu xa của cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung.
Tuy nhiên vẫn cần lưu ý rằng, ngay cả trong các chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi thuần túy nhất, các ngân hàng trung ương vẫn có xu hướng can thiệp khi cần thiết, đặc biệt là trong thời kỳ khủng hoảng, để tránh việc định giá thấp hoặc định giá quá cao đồng nội tệ và giải quyết các vấn đề kinh tế do những diễn biến đó gây ra.
3. Chế độ tỷ giá hối đoái cố định
Chế độ tỷ giá hối đoái (Fixed exchange rate regimes) cố định rất phổ biến ở các nước phát triển trong giai đoạn 1940-1970. Theo mô hình này, tỷ giá tiền tệ được cố định theo một tiêu chuẩn (một loại tiền tệ hoặc một rổ tiền tệ) và điều này được quản lý bởi ngân hàng trung ương phát hành.
Tỷ giá trung tâm, hoặc ngang giá trung tâm, còn được gọi là tỷ giá hối đoái “tham chiếu”. Một biên độ dao động nhất định được phép xung quanh điều này.
Trong một chế độ tỷ giá hối đoái cố định, ngân hàng trung ương phải duy trì tỷ giá hối đoái xung quanh tỷ giá hối đoái ngang giá trung tâm. Để làm như vậy, nó mua hoặc bán tiền tệ khi cần thiết.
Để mua và bán tiền tệ của mình, ngân hàng trung ương liên quan chỉ cần duy trì một mức dự trữ đủ.
Sau Hiệp định Bretton Woods năm 1944, nhiều nước phát triển đã áp dụng chế độ tỷ giá hối đoái cố định. Giá trị đồng tiền của họ được xác định theo giá vàng hoặc đô la Mỹ, có thể quy đổi bằng vàng vào thời điểm đó.
Biên độ dao động xung quanh tỷ giá trung tâm được đặt ở mức 1%. Từ năm 1971 trở đi, khi Hoa Kỳ theo đuổi các biện pháp phá giá tiền tệ, khả năng chuyển đổi của đồng đô la thành vàng không còn hợp lý và các nguyên tắc của thỏa thuận không còn được áp dụng nữa.
4. Kết luận
Ngày nay, chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi là mô hình phổ biến nhất và đã được hầu hết các nước phát triển áp dụng. Theo mô hình này, tỷ giá hối đoái biến động không bị cản trở theo cung cầu trên thị trường ngoại hối.
Tuy nhiên, cũng có những chế độ thả nổi có quản lý mang tính chất can thiệp nhiều hơn, chẳng hạn như chế độ của Trung Quốc. Chế độ tỷ giá hối đoái cố định được điều tiết cao. Giá trị của tiền tệ có liên quan được duy trì trong một biên độ dao động nghiêm ngặt.
Hiểu chế độ tỷ giá hối đoái được áp dụng bởi một quốc gia hoặc khu vực tiền tệ cụ thể là rất quan trọng để hiểu thị trường ngoại hối. Hiểu biết chung về các mô hình khác nhau sẽ cho phép bạn dự đoán tốt hơn xác suất biến động tỷ giá hối đoái và đánh giá vị trí của các vùng lãnh thổ và tiền tệ khác nhau.
Hy vọng libra24h.com đã giúp bạn đọc đã học thêm được nhiều kiến thức tài chính bổ ích. Chúc bạn thành công!
- Bạn đọc tham khảo:
Nguồn: Tổng hợp
Phạm Hằng
